“Hiện tại, đội tàu bóng tối của Nga có quy mô lên tới 1.000 tàu, phần lớn là tàu đã lỗi thời, phục vụ hoạt động xuất khẩu sản phẩm dầu mỏ. Con số này trong năm 2023 rơi vào khoảng 600 chiếc” – DIU nói.
DIU còn cho biết số tàu này chịu trách nhiệm vận chuyển khoảng 70% lượng dầu thô và các sản phẩm dầu mỏ của Nga bằng đường biển. Ngoài ra, Moscow đã chi hơn 10 tỉ USD để duy trì đội tàu này từ sau khi phương Tây áp mức giá trần dầu mỏ.
Một tàu chở khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) được cho là thuộc đội tàu “bóng tối” của Nga. Ảnh: Marine Traffic.
Tàu “bóng tối” là cách gọi các tàu thường tắt hệ thống nhận dạng (AIS) để giữ bí mật hoạt động. Truyền thông phương Tây cáo buộc đội tàu bóng tối của Nga giao dịch trên biển và pha trộn dầu mỏ để che giấu nguồn gốc sản phẩm.
Theo DIU, phần lớn đội tàu Nga được đăng ký quốc tịch Panama, Gabon, Quần đảo Cook, Liberia và Quần đảo Marshall. Chủ sở hữu của chúng được đăng ký tại Trung Quốc, Ấn Độ, UAE, Seychelles, Hy Lạp và một số quốc gia và khu vực khác. Các công ty quản lý đội tàu thường đặt trụ sở tại UAE, Trung Quốc, Thổ Nhĩ Kỳ và Seychelles.
Bất chấp lệnh trừng phạt từ phương Tây, nhu cầu đối với dầu Nga vẫn rất cao. Các quốc gia như Trung Quốc, Ấn Độ và Thổ Nhĩ Kỳ vẫn nhập khẩu dầu Nga để tinh chế, sau đó xuất khẩu dưới dạng sản phẩm dầu mỏ hoàn thiện, không bị cấm theo các lệnh trừng phạt hiện hành.
Vào tháng 1-2025, chính quyền Mỹ dưới thời tổng thống khi đó là ông Joe Biden đã áp đặt lệnh trừng phạt đối với 183 tàu chở dầu thuộc đội tàu “bóng tối” của Nga, cùng với Gazprom Neft và một số công ty bảo hiểm liên quan. Mặc dù Tổng thống Donald Trump đã nhậm chức, ông vẫn duy trì các lệnh trừng phạt.
Theo Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) và Bloomberg, trong số 3,5 triệu thùng dầu Nga vận chuyển mỗi ngày vào năm 2024, có 1,5 triệu thùng được chở bằng các tàu bị trừng phạt.
DIU dự báo các lệnh trừng phạt sẽ khiến xuất khẩu dầu Nga giảm 15% trong giai đoạn ngắn hạn, buộc Moscow phải tăng mức chiết khấu đối với khách hàng và điều chỉnh mục tiêu sản xuất. Tuy nhiên, cơ chế trừng phạt hiện tại mới chỉ tác động đến một phần của đội tàu “bóng tối”.
Bộ trưởng Ngoại giao Đức Annalena Baerbock gần đây cũng cảnh báo rằng đội tàu chở dầu của Nga đang trở thành mối đe dọa đối với Liên minh châu Âu do nguy cơ sự cố tràn dầu và tai nạn hàng hải, theo RBC Ukraine.