Ngày 12-11, Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump khiến rất nhiều người “bật ngửa” khi tuyên bố chọn nhà bình luận bảo thủ và người dẫn chương trình truyền hình Pete Hegseth làm Bộ trưởng Quốc phòng.
Trước đó, họ mong đợi ứng viên được đề cử đứng đầu Lầu Năm Góc sẽ là một nhà lập pháp dày dặn kinh nghiệm hoặc một người chuyên về chính sách quốc phòng, theo Politico.
Dù đã chuẩn bị tinh thần đón nhận những bất ngờ từ ông Trump sau kinh nghiệm từ nhiệm kỳ đầu tiên, các quan chức an ninh quốc gia và nhà phân tích quốc phòng vẫn không khỏi ngạc nhiên trước quyết định này.
“Ông Trump coi trọng lòng trung thành nhất. Có vẻ một trong những tiêu chí chính để đánh giá nhân sự là họ bảo vệ ông ấy tốt đến mức nào khi lên truyền hình” – ông Eric Edelman, cựu quan chức trong chính quyền cựu Tổng thống George W. Bush, nhận định.
Có những người nhận xét thẳng thắn hơn. “Anh chàng này là ai thế?” – một nhà vận động hành lang trong ngành quốc phòng giấu tên đặt câu hỏi, đồng thời bày tỏ họ đã kỳ vọng vào “một người thực sự có nền tảng sâu rộng về quốc phòng”.
Một người khác có quan điểm tương tự, khi xét tới tình hình quốc tế hiện tại.
“Quả là lựa chọn gây bất ngờ. Sốc là cách nói giảm nói tránh khi nhắc tới câu chuyện này. Đây là lý do Thượng viện cần xem xét kỹ lưỡng các đề cử để đảm bảo bổ nhiệm đúng người thực sự đủ điều kiện” – ông Max Bergmann, cựu quan chức dưới thời chính quyền cựu Tổng thống Barack Obama, nhận định.
Quyết định của tổng thống đắc cử ngay lập tức vấp phải sự phản đối dữ dội từ lãnh đạo các nhóm cựu chiến binh. Trước đó, họ cũng không đồng tình với việc ông Hegseth được đề cử làm người đứng đầu Bộ Cựu chiến binh trong nhiệm kỳ đầu của ông Trump.
“Hegseth chắc chắn là ứng viên có trình độ kém nhất cho chức Bộ trưởng Quốc phòng trong lịch sử Mỹ và là người công khai quan điểm chính trị mạnh mẽ nhất. Nước Mỹ hãy chuẩn bị tinh thần” – ông Paul Rieckhoff, người sáng lập Independent Veterans of America, viết trên X hôm 12-11.
Ông Rieckhoff từng cho rằng ông Hegseth – “một chiến binh truyền thông, văn hóa, chính trị cực kỳ hiệu quả và mạnh mẽ cho phong trào MAGA (Make America great again – tạm dịch: Làm nước Mỹ vĩ đại trở lại), rất trung thành và được ông Trump tin tưởng” – sẽ được chọn làm chánh văn phòng Nhà Trắng hoặc thư ký báo chí.
Các nhà lập pháp tại Quốc hội Mỹ cũng tranh cãi trước thông tin này.
Thượng nghị sĩ Mike Rounds – thành viên cấp cao của Ủy ban Quân vụ Thượng viện Mỹ – chia sẻ: “Tôi không muốn tỏ ra tiêu cực, bởi tôi sẽ xem xét lý lịch và cách tiếp cận của ông ấy (Hegseth) trong vấn đề này. Cho đến nay, ông Trump đã làm rất tốt trong việc lựa chọn nhân sự, tìm ra những người phù hợp với tiêu chuẩn của ông ấy. Nhưng tôi rất ngạc nhiên khi biết họ đưa ông Hegseth vào vị trí này”.
Ngược lại, một thượng nghị sĩ khác tin tưởng ông Hegseth sẽ vượt qua được quy trình xác nhận của Thượng viện. Hạ nghị sĩ Mike Waltz – người được ông Trump lựa chọn làm Cố vấn An ninh Quốc gia – cũng dành lời khen: “Lầu Năm Góc đang cần cải cách và họ đang có một nhà lãnh đạo đủ bản lĩnh để thực hiện điều đó”.
Trong khi đó, chính trị gia Adam Smith thuộc Ủy ban Quân vụ Hạ viện Mỹ bày tỏ lo ngại ông Hegseth không có kinh nghiệm lãnh đạo bộ máy phức tạp của Lầu Năm Góc. “Thú thật khoảng 20 phút trước, tôi còn không biết ông ấy là ai” – ông nói – “Ông ấy chắc chắn không có nhiều kinh nghiệm về chính sách của Bộ Quốc phòng”.
Ông Smith cũng e ngại về một người đứng đầu Lầu Năm Góc không có mối quan hệ rộng rãi với các đồng minh, trong bối cảnh Mỹ “có rất nhiều vấn đề” ở châu Á, châu Âu và Trung Đông.
Giữa những đồn đoán ông Trump sử dụng quyền lực để “thanh lọc” Lầu Năm Góc, quyết định bổ nhiệm này phần nào cho thấy tổng thống đắc cử có thể sẽ nhắm mục tiêu các tướng lĩnh và quan chức cấp cao.
“Trước hết, phải sa thải chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân (tướng C.Q. Brown)”, ông Hegseth từng chia sẻ khi nhắc tới cải tổ quân đội. “Mọi vị tướng, đô đốc, bất cứ ai có quan điểm ‘thức tỉnh’/đa dạng, công bằng và hòa nhập (DEI) đều phải ra đi”.
Trước đó, ông Hegseth cũng kêu gọi thay đổi cơ bản các ưu tiên của quân đội Mỹ, đồng thời cảnh báo việc tập trung vào tính đa dạng và hòa nhập làm suy yếu khả năng phòng thủ của Mỹ.